METAHISTORIE.COM

Inleiding

De huidige wereldsituatie toont veel meer onzekerheid dan pak weg tien jaar geleden. In Nederland geldt onzekerheid met maatschappelijk onbehagen in het leven van mensen. Dit beeld geldt ook in meerdere Europese landen. Bijvoorbeeld in Frankrijk, waar onrust was tussen de regering en de inwoners (1). Dit wordt nog versterkt door de oorlog in Oekraïne (Will Tiemeijer en Anne-Greet Keizer, WRR (2).

 

Welke verklaring kan hierbij gegeven worden?

 

Het concept van Wallerstein (2004) is gebruikt om duidelijkheid te presenteren, waarbij de aandacht gericht is op sociale/politieke gevolgen.

Naast een algemene analyse, wordt een specifieke analyse  van de situatie in Nederland gepresenteerd.

 

Tot slot wordt vanuit de metahistorie een analyse gepresenteerd.

 

Het  concept van Wallerstein

 

Verklaring

 

De wereld is een (sociaal) systeem, waar allerlei interacties tussen naties plaatsvinden. Het systeem blijft in balans, als deze activiteiten beheersbaar gehouden kunnen worden. Zo niet, dan is de kans groot dat het systeem uiteenvalt en onbeheersbaar wordt (Meadows,  Meadows en Randers, 2004).

 

Zijn concept is dat de naties in de wereld met elkaar verbonden zijn in een gesloten systeem. Wallerstein definieert dit als het wereldsysteem. Tussen de naties geldt een wereldorde. De gebieden in de wereld bestaan uit drie delen: de kern, de semi-periferie en de periferie

 

Het betreft de relaties tussen deze drie delen. De kerngebieden zijn nu de westerse wereld, China en Rusland. Deze naties zijn militair, technologisch, politiek en economisch dominant tegenover de overige naties van de wereld.

 

De periferie landen zijn economisch, militair, politiek en technologisch zwak en zijn ook voor een groot deel afhankelijk van de kernlanden. De semi-periferie bestaat uit de gebieden die kenmerken van kern en periferie combineren. Dit kunnen kerngebieden in verval zijn geraakt of naties in ontwikkeling. India is een land dat volop in ontwikkeling is. De economie van India zou tegen 2031 meer dan het dubbele van vandaag zijn en zowel Japan als Duitsland overtreffen (3) (Dylan Vynck, Business AM, 26 januari 2023).

 

In de kern is er altijd één natie die machtiger en sterker is, dan de rest van de sterke naties en handhaaft grotendeels de orde in de wereld. Wanneer deze natie verzwakt ontstaat een machtsstrijd in de kern en onrust in de wereld. Dit gaat door totdat zich een nieuw evenwicht ontwikkelt. Geopolitieke processen zorgen er dus voor dat de posities van staten in het wereldsysteem  kunnen wijzigen.

 

Gevolgen

 

Onrust in de kern

 

Momenteel geldt er onrust in de kern. Het Westen tegenover Rusland en ook wel tegenover China. Mede als gevolg van de oorlog in Oekraïne zijn de spanningen toegenomen.  Het gevolg is dat de bestaande polarisatie in de wereldopinie zal  toenemen (Virginie Mamadouh & Herman van der Wusten,  Europa Nu, 24 februari 2023).

 

Er zijn twee tegenover elkaar staande blokken in de wereld. Het maritieme blok rond de Verenigde Staten met vooral Europa, Oost-Azië en Oceanië, tegenover het blok rond China en Rusland. Het is een vertrouwd plaatje uit de geschiedenis van de geopolitiek, maar het vraagt om verdere verklaringen (4) (Virginie Mamadouh & Herman van der Wusten,  Europa Nu, 24 februari 2023). Bij het laatste blok hoort ook Noord-Korea. Russen en Chinezen brengen een bezoek aan Noord-Korea om de banden  te verbeteren. Noord-Korea steunt Rusland  o.a.in de oorlog tegen Oekraïne (rtl nieuws, 26 juli 2023). Rusland en Iran werken militair nog nauwer samen. Moskou zou sinds augustus al meer dan vierhonderd drones hebben gekregen van Teheran om in de oorlog tegen Oekraïne in te zetten (De Telegraaf, 15 mei 2023).

 

De militaire verdediging van het Westen en vooral in Europa is na het jarenlange bezuinigen top prioriteit in de Europese lidstaten (Afshin Ellian, Elsevier Weekblad, 12 mei 2023).

 

Migratie

 

Naast de genoemde instabiliteit in de kern, geldt nog het probleem van een massale immigratie naar Europa.

 

Massamigratie is een terugkerend demografisch fenomeen. Zoals eind 19e eeuw miljoenen Europeanen naar Amerika verhuisden en in de laatste decennia miljoenen Mexicanen naar Amerika migreerden, zo zullen er de komende decennia miljoenen Afrikanen naar Europa komen (Google, 24 juni 2018).

 

In de islamitische wereld en in Afrika  vindt een demografische explosie plaats. Elke vijfentwintig jaar verdubbelt de bevolking van sub-Sahara Afrika ongeveer. Ga dat maar eens uitrekenen: één miljard nu, twee miljard rond 2040, vier miljard over dik vijftig jaar. Een dergelijke-immigratie heeft consequenties voor de verzorgingsstaat. Nederland kan maar beperkt verantwoordelijkheid nemen voor de miljoenen mensen die op drift zijn geraakt, volgens de immigratie-deskundige dr. Jan van der Beek (5). (Wierd Duk in het  AD, 27-4-2017).

 

Over dit belangrijke vraagstuk bestaat geen politieke consensus in Europa. Het ene kamp wil de grenzen wijd open en het andere kamp wil immigranten aan de grens tegenhouden (Afshin Ellian, EW, 12 mei 2023).

 

De situatie in Nederland

 

In Nederland zijn er de problemen van:

 

Bevolkingstoename. Het aantal inwoners in Nederland is met 2.387.169 personen toegenomen van 15.424.122 in 1995 tot 17.811.291 in 2023 (dat is 15%). Het aantal inwoners is het aantal personen zoals op 1 januari in het bevolkingsregister is vastgelegd (Statistieken Nederland, 2023).

 

De bevolking is in de laatste anderhalve eeuw meer dan vervijfvoudigd. Naar verwachting van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) zal het aantal inwoners groeien tot 18 miljoen in het jaar 2024 en 19 miljoen in het jaar 2034. De bevolkingsgroei wordt door migratie bepaald (Wikipedia, 2021).

 

Het is hoog tijd voor een zakelijk debat over de bevolkingsgroei in Nederland. Dat zeggen demograaf Jan Latten en journalist van Het Financieele Dagblad Jean Dohmen vrijdagavond in Op1. “De kwaliteit van leven in Nederland moet gewaarborgd zijn”, aldus Latten (WNL, 3 februari 2023).

 

Het land zit op slot. De belangen van natuur, landbouw, woningbouw, wegenbouw en bedrijventerreinen zijn frontaal op elkaar gebotst. Nog meer mensen er bij maakt die druk alleen maar groter (De Telegraaf, 27 juni 2023). Verder gelden nog de problematiek in de infrastructuur, het onderwijs en de zorg.

 

Meer dan de helft van de jongvolwassenen (16 tot en met 25 jaar) in Nederland ervaart psychische klachten (De Telegraaf, 27 juni, 2023).

 

De actoren achter deze belangen eisen dat hun problemen voorrang verdienen (Media berichten, juni 2023).

 

Het gevolg is dat het vertrouwen in de politiek tot een nieuw dieptepunt is gedaald: zes op de tien Nederlanders is ontevreden (Goede morgen Nederland, 20 april 2023, bron Sociaal cultureel Planbureau).

 

Op 7 juli 2023 is het kabinet gevallen, vanwege het verschil betreffende de visie op het asielbeleid tussen de vier politieke partijen.

 

De verschillen tussen de coalitiepartijen op het gebied van migratie (6) zijn onoverbrugbaar gebleken, zo heeft de Nederlandse premier Mark Rutte vrijdagavond op een persconferentie gezegd over de val van zijn regering (Nieuwsblad, 8 juli, 2023).

 

Maandag 10 juli besloot de minister president zich niet meer verkiesbaar te stellen en de politiek te verlaten.

 

Conclusie

 

We zien instabiliteit in de kern vanwege de geopolitieke instabiliteit. Wat Europa betreft wordt de druk nog versterkt door een massale migratiestroom vanuit de periferie gebieden en voor een deel uit semi-periferie gebieden.         

 

De Nederlandse situatie geeft een voorbeeld van de ontstane crisis met de val van de regering. Instituties om de verzorgingsstaat op peil te houden fungeren onvoldoende. De Nederlandse samenleving is meer verdeeld dan ooit. Nederland bevindt zich in de gevarenzone als het gaat om een gepolariseerde samenleving met een gevaar voor het functioneren van de democratie (De Ondernemer, maart 2023).

 

Metahistorie

 

In een puzzel passen de stukjes in elkaar. Maar vooraf zien we losse puzzelstukjes die niet in elkaar passen. Het in elkaar zetten van puzzels kan voor de puzzelaar een lastig karwei zijn. Volgens de  filosoof Friedrich Nietzsche is  de werkelijkheid een losse puzzel. De moderne mens moet wakker worden uit de illusie dat de wereld een mooi en kloppend bouwsel is.

 

Vroeger was God er nog. Hij vormde de garantie dat alles een goede eenheid is. Hij schiep volgens Genesis 1 de wereld en zag dat die goed was. Maar voor de moderne mens (beweert Nietzsche) is God dood. De wereld is geen goede schepping meer. Alles ligt door elkaar. Er is geen scheiding van licht en duisternis, geen goed of kwaad, en geen vast oriëntatiepunt (ds. Stephan de Jong, Theologie.nl, 08-04-2022).

 

M. van de Dussen (Aristoteles, 1979) en dr. F. de Graaff (Als goden sterven, 1969) wijzen op het wegtrekken van de goddelijke machten. Volgens M. van de Dussen gebeurde dat toen de goden of engelen uit het zicht van de mensen raakten (7).    

 

Dr. F. de Graaff noemt dat de westerse landen God kwijt raken. Een aantal voorbeelden. Groot-Brittannië is niet langer een christelijk land. Voor het eerst in de geschiedenis is het aantal Britten dat zegt nergens in te geloven groter dan het aantal christelijke gelovigen (KN Redactie 8 juni 2016). Nederland ontkerkelijkt steeds verder. Meer dan de helft van de bevolking rekende zich in 2019 niet tot een kerkelijke gezindte of levensbeschouwelijke groepering (Reformatorisch dagblad, 16 december 2020).

 

Als de goddelijke openbaring verdwijnt en een volk komt los van God te staan, dan is het gevolg dat zowel een godloze cultuur ontstaat, als ook dat andere geestelijke machten het geestelijke vacuüm afsluiten of opvullen. Men probeert met eigen menselijk denken de werkelijkheid te verklaren. Vanwege de ontstane geestelijke  leegte worden mensen ook ontvankelijk voor verkeerde machten.

Toenemende onzekerheid in de wereld, dr. H. Dubbelman